Vitir Namazı Nedir? Nasıl Kılınır?
Vitir namazı, yatsı namazından sonra kılınan üç rekatlı vacip bir namazdır. Vitir namazının her rekatında Fatiha ve ardından bir sure ya da birkaç ayet okunur. İkinci rekatın sonunda oturularak sadece tahiyyat duası okunur. Üçüncü rekatta kıraat tamamlandıktan (Fatiha ve ardından bir sure ya da birkaç ayet okunduktan) sonra eller kulaklara kadar kaldırılarak tekbir alınır ve kunut duaları okunur. Vacib olan bu namaz yatsı namazı kılındıktan sonra sabah namazının vakti girinceye kadar her hangi bir zamanda kılınabilir. Uyanabilecek olan kimsenin vitir namazını gecenin sonunda, yani imsak vaktinden bir müddet önce kılması daha faziletlidir (Müslim, Müsafirin 162; Tirmizi, Salat, 334). Ancak uyanamayacağı endişesinde bulunan kimse yatsıdan hemen sonra da kılabilir.
Vaktinde kılınamayana vitir namazının daha sonra kaza edilmesi vaciptir (İbnü’l-Hümam, Fethu’l-Kadir, I, 300-303).
Diğer mezheplere göre vitir namazı kılmak sünnettir (İbn Kudame, el-Muğni, II, 160-161).
Vitir namazının üçüncü rekatında tekbir almayı unutan kimse ne yapmalıdır?
Vitir namazında kunut yapmak yani rekat içinde tekbir almak (Kasani, Bedaiu’s-Sanai’, II, 229) ve dua okumak vaciptir.
Bir kimse kunut yapmayı unutur ve rükudan sonra hatırlarsa ondan kunut düşmüş olur (Kasani, Bedaiu’s-Sanai’, II, 234). Bunun yerine namazın sonunda sehiv secdesi yaparak namazını tamamlar (Alauddin Abidin, el-Hediyyetu’l-Alaiyye, 108).
Vitir namazında kunut duasını okumayı unutan kimse namazını nasıl tamamlar?
Vitir namazında kunut duasını okumak vaciptir. Bu itibarla kunut duasının terk veya tehirinden dolayı sehiv secdesi yapmak gerekir (Haddad, el-Cevhera, I, 226).
Vitir namazını kılmakta olan bir kimse, kunut duasını okumadan rükua varsa, dilerse kunut okumadan namazına devam eder, sonunda sehiv secdesi yapar; dilerse de rükudan sonra kunut duasını okur ve sonunda sehiv secdesi yapar (Kasani, Bedaiu’s-Sanai’, I, 167; Fetavay-ı Hindiyye, I, 128).
Vitir namazının delili nedir? Mezhepler arasında vitir namazı hakkında neden farklılıklar vardır?
Vitir namazının dayanağı Hz. Peygamber (s.a.s.)’in sözleri ve uygulamalarıdır. Hz. Peygamber (s.a.s.): “Vitir her müslüman üzerine bir vazifedir.” (Ebu Davud, Salat, 338; Nesai, Salatu’l-Leyl, 40) buyurmuş, günün kılınan son namazının tek (vitr) olmasını tavsiye ve teşvik etmiştir (Müslim, Salatü’l-müsafirin, 53). Vitrin kılınma vaktine ilişkin olarak da sabah namazının sünnetinden biraz önceki vakti, yani sabah namazı vaktinin girmesine yakın bir vakti önermiştir (Tirmizi, Vitr, 12; Ebu Davud, Vitr, 8). Bununla birlikte gece uyanamayacağından endişe edenlerin yatmadan önce kılabileceklerini belirtmiştir (Müslim, Salatü’l-müsafirin, 21).
Vitir namazının Hz. Peygamber (s.a.s.)’in sünnetiyle sabit olduğu konusunda fıkhi mezhepler arasında ihtilaf olmamasına rağmen; hükmü, rekat sayısı, kılınma şekli ve kunut dualarıyla ilgili bazı farklılar vardır. Bu farklılıkların temel nedeni her mezhebin esas aldığı rivayetlerin farklı oluşudur. Hanefi mezhebine göre vitir namazı, kesin ve bağlayıcı bir şekilde ama “zanni” delille emredildiği için “vacip” kabul edilmiştir (Kasani, Bedaiu’s-Sanai’, II, 220; İbn Nüceym, el-Bahru’r-raik, II, 40). Diğer mezheplere göre ise vitir, “sünnet” namazlardandır (İbn Kudame, el-Muğni, I, 402).
