Mesh nedir? Mesh nelere ve nasıl yapılır? Mest üzerine mesh etmenin şartları nelerdir? (Halk)
Abdest alırken mestler üzerine mesh etmek Peygamberimiz (s.a.s.)’in sünneti ile sabittir. Nitekim, Hz. Peygamber (s.a.s.)’in abdest aldığını ve mestlerinin üzerine mesh ettiğini bildiren birçok rivayet vardır (Buhârî, Vudu, 35, 48; Müslim, Taharet, 72, 73). Mestler üzerine meshin caiz olabilmesi için gerekli olan şartlar şunlardır: a) Ayaklar yıkanarak alınan bir abdestten sonra giyilmiş olması, b) Ayağa giyilmiş olarak normal bir yürüyüşle yaklaşık 5 km. veya daha fazla yürüyecek kadar dayanıklı olması, c) Mestlerin bağsız olarak ayakta durabilecek kadar sağlam ve kalın olması, d) Mestlerin her birinde, ayak parmağının küçüklerinden üçünün gireceği kadar genişlikte delik bulunmaması, e) Hemen suyu emerek ayağa geçirmemesi, f) Mesti giyenin ayağı tümüyle kopuk ve yok olmaması; en azından ayağının ön kısmında, elin küçük parmağıyla üç parmak kadar bir parça bulunmalıdır. Mestler üzerine mesh edildiği gibi, mest özelliği taşıyan çizme, potin, yukarıdaki şartları taşıyan çorap ve benzeri şeyler de Hanefîler’e göre mest hükmündedir. Devamlı olarak yerle temas halindeki çizme ve ayakkabılara mesh etmek yeterli olmayıp; varsa üzerindeki necis maddelerin de temizlenmesi gerekir. Abdestli olarak ayağına mest giyen kimse, mest giydikten sonra ilk defa abdestinin bozulmasından itibaren, mukim ise bir gün, yolcu ise üç gün mestleri üzerine mesh edebilir. Peygamberimiz (s.a.s.) misafir için üç gün üç ge¬ceyi, mukim için de bir gün bir geceyi mest üzerine mesh süresi olarak tayin etmiştir (Neseî, Taharet, 98).
Ayakları mesh ederek abdest aldıktan sonra, abdestli iken ayağından mestlerini veya birini çıkarırsa, hades (abdestsizlik hali) ayağına geçmiş kabul edilir ve abdestini bozmadan ayaklarını yıkayıp tekrar mestleri giymesi gerekir. Abdesti yokken çıkarmışsa, tekrar abdest alması gerekir. Süresi dolduğunda, abdestli ise mestleri çıkarıp ayaklarını yıkaması yeterlidir; abdestsiz ise ayağını yıkayarak tam abdest almalıdır (Kasânî, Bedâiu’s-sanaî, I/9).
Abdest aldıktan sonra giyilen meste mesh etmek gerekir mi?
Mestler, ayaklar yıkandıktan sonra abdestli iken giyildiğinde, tekrar abdest alınıncaya kadar üzerlerine mesh etmek gerekmez. Ancak abdesti bozulan kişi, yeni bir abdest alacağı zaman mest üzerine mesh yapar (Mevsıli, el-İhtiyar, I, 24).
Çıplak ayak üzerine mesh edilebilir mi?
Kur’an-ı Kerim’de abdestle ilgili olarak “Ey iman edenler! Namaza kalkacağınız zaman yüzlerinizi, dirseklere kadar ellerinizi ve -başlarınıza mesh edip- her iki topuğa kadar da ayaklarınızı yıkayın” buyrulmaktadır (Maide, 5/6).
Ehl-i sünnet mezheplerinin tamamı, bu ayet-i kerime’de yıkanması emredilen; yüzün, dirseklerle birlikte kolların ve topuklarla birlikte ayakların yıkanmasının farz olduğu konusunda görüş birliği içindedirler (İbn Rüşd, Bidayetü’l-müctehid, Mısır, 1395/1975, I, 15-16).
Hz. Peygamber ve ashabının abdest alırken ayaklarını yıkadıklarına dair tevatüren (el-Kettani, Nazmu’l-mutenasir, Mısır, ts. , s. 59) nakledilen hadisler (Buhari, Vudu 7, 24, 28, 38, 39, 41, 42; Müslim, Taharet 3, 4, 18; Ahmed b. Hanbel, Müsned, I, 59, IV, 112) ayakları yıkamanın farz olduğuna delildir. Ayrıca Peygamberimiz (s.a.s.), abdest alırken ayaklarını mesh eder gibi yıkayıp da ökçelerine su ulaşmayan kişileri gördüğünde: “Vay o topukların ateşten haline” buyurmuştur (Buhari, Vudu 27, 29; Müslim, Tahare 25, 26, 28; Malik, Tahare, 5). Yine Peygamberimizin, abdest alıp da ayağı üzerinde tırnak kadar kuru yer kalan birisi yanına geldiğinde ona: “Dön de abdestini tam al” buyurmaları (Müslim, Tahare, 31; Ebu Davud, Tahare 67; İbn Mace, Tahara 139), abdestte ayakların yıkanmasının farz olduğuna delildir.
Bu ayet-i kerime ve hadisler gösteriyor ki abdestte çıplak ayak üzerine mesh etmek caiz değildir.
Mest üzerine giyilen çoraplara mesh edilebilir mi?
Mest üzerine giyilen çoraplar, üzerine mesh yapılabilecek evsafta ise bu çoraplar üzerine de mesh yapılabilir. Zira bunlar mest üzerine giyilen çizme hükmündedir (Mevsıli, el-İhtiyar, I, 24).
Varis çorabı üzerine mesh yapılabilir mi?
Varis hastalığından dolayı ayağa giyilmesi gereken özel çoraplar, kırık, çıkık üzerindeki sargı hükmündedir. Kırık, çıkık üzerindeki sargıya mesh edilmesinde de bir sakınca yoktur (İbn Mace, Taharet, 134; Kasani, Bedaiu’s-sanai’, I, 89; İbn Abidin, Reddü’l-muhtar, I, 278). Bu itibarla, varis çorapları üzerine mesh edilmesinde de bir sakınca yoktur.
Abdestli iken mestlerin çıkarılıp giyilmesi abdesti bozar mı?
Abdestte ayaklarını yıkadıktan sonra mestlerini giyen kimsenin, bu abdesti devam ettiği sürece mestleri çıkarıp giymesiyle abdesti bozulmaz. Mestlerin üzerine mesh etmek suretiyle abdestini tamamladığı durumlarda ise, daha sonra mestlerini çıkaracak olursa meshi bozulur. Bu durumda sadece ayaklarını yıkayıp mestlerini giymesiyle abdesti devam eder (Mevsıli, İhtiyar, İstanbul, ts. I, 25; Merğinani, el-Hidaye, I, 29).
